Ortodontik tedavi sırasında bazı acil durumlarla ve sorunlarla karşılaşılabilir. Bu gibi durumlarda ortodontistinize hemen ulaşamıyorsanız, bazı ortodontik problemlerle kendiniz başa çıkmanız gerekebilir. Bunları aşağıdaki gibi listeleyebiliriz.
Braketlerin takılıp, tellerin aktive edilmesinden sonraki dönemdeki diş ağrısı
Ortodontik tedavinin başlarında braket ve tellerin neden olduğu dudak ve yanaklardaki tahriş
Lastik veya metal ligatürlerin (tellerin braketlere tutunmasını sağlayan elemanlar) braketlerden çıkması
Sert yiyeceklerin yenmesi veya travma nedeniyle braketlerin diş yüzeyinden ayrılması
Pekiştirme plakları veya hareketli apareylerin kaybedilmesi
Braketlerin takılıp, tellerin aktive edilmesinden sonraki dönemdeki diş ağrısı
Braketlerin takılıp teller aktive edildikten sonra dişlerde ilk 1 ayda ağrı olması normal bir durumdur. Bu durum yemek yemenizi daha da zorlaştırabilir. Bu süre zarfında dişleri üzerine gelen yükü azaltmak için yumuşak ve sulu gıdalarla beslenmek, ağrınızı azaltabilir. Eğer ağrılar günlük yaşantınızı etkiliyorsa, ASPİRİN dışında bir ağrı kesici alarak, ağrınızı hafifletebilirsiniz.
Ortodontik tedavinin başlarında braket ve tellerin neden olduğu dudak ve yanaklardaki tahriş
Özellikle ortodontik tedavi başlanılan ilk günlerde dudak ve yanaklarda teller ve braketler tahrişe neden olabilir. Bu gibi durumlarda, ortodontik mumlar yardımcınız olabilir. Ortodontik mumdan ufak bir parça kopararak elinizde yumuşatın ve yuvarlayın, daha sonra sizi rahatsız eden braketin üzerine yapıştırın. Parmağınızla bastırarak braketi sıkıca sarmasını sağlayın. Rahatsız edici kenarlar için bariyer oluşturacağından tahrişi azaltacaktır. Ancak mumlar çok sıkı bir şekilde yapışmadığı için, çıkabilir ve yutabilirsiniz. Sağlık açısından zararları olmadığı için endişe etmenize gerek yoktur.
Lastik veya metal ligatürlerin (tellerin braketlere tutunmasını sağlayan elemanlar) braketlerden çıkması
Diş fırçalarken metal ligatür tellerinin ark telinin altından çıkması, yapışkan gıdalar yerken lastik ligatürlerin braketlerden çıkması gibi sorunlar ile karşılaşabiliriz. Bu gibi durumlarda lastik ligatürü temiz bir cımbız yardımıyla tekrardan brakete takmaya çalışabilirsiniz. Metal ligatür telinin de kalkan parçasını tekrar ark teli altına dikkatlice ittirerek, yanağa batmasını engelleyebilirsiniz.
Sert yiyeceklerin yenilmesi veya travma nedeniyle braketlerin diş yüzeyinden ayrılması
Braketler diş yüzeyine, optimum bir bağlanma kuvvetiyle özel yapıştırıcılarla yapıştırılırlar. Ancak ortodontik tedavi sırasında uyulması gereken kurallara uymayıp sert yiyecekler yediğimizde veya çeşitli travmalar sebebiyle, braketler diş yüzeyinden ayrılabilir (braket kopması). Böyle bir durumla karşılaştığınızda derhal ortodontistinizle iletişime geçin. Eğer braket ağız ortamına düşmüşse onu atmayın. Ortodontistiniz tekrar onu yapıştıracaktır. Eğer ilgili kısım yanağınızı/dudağınızı rahatsız ediyorsa ortodontik mum kullanabilirsiniz.
Pekiştirme plakları veya hareketli apareylerin kaybedilmesi
Pekiştirme Plağınızı veya tedavi amacıyla taktığınız plakları kaybettiğinizde ortodontistinize en kısa sürede ulaşmaya çalışın. Apareylerin çıkarıldığında aparey kutusuna konulmasını alışkanlık haline getirirseniz, kaybetme ihtimalniz azalacaktır. Özellikle ortodontik tedavi bitiminden itibaren ilk 3 ay pekiştirme (şeffaf plak) plağı kullanımı çok önemlidir. Kaybedildiğinde yenisini yaptırmak gerekebilir.
Dr.Dt.Mustafa Yasin YETER
Eskişehir Ortodonti Uzmanı
